Epoka żelaza

Po epoce brązu nastała epoka żelaza, które stało się najważniejszym materiałem do produkcji narzędzi. Trudno podać dokładną datę rozpoczęcia tej epoki. Różne źródła podają, iż początki zależały od stref geograficznych, kultury i rozwoju społecznego oraz gospodarczego. Co ciekawe, w kontekście historycznym trwa do dziś, ale w znaczeniu archeologicznym zakończyła się w XIII w.

Okazało się, że żelazo jest bardziej dostępne niż brąz. W dawnych czasach żelazo pozyskiwało się z rud darniowych oraz błotnych, które zawierały tego surowca aż od 30% do 50%. Łatwe w wydobyciu, ponieważ znajdowały się blisko powierzchni ziemi. Zresztą nie podejmowano się prób głębszego kopania, które wiązało się z kosztami i pracami górniczymi. Samo żelazo pozyskiwano metodą termiczną poprzez redukcję tlenków. Metoda polegała na separcji czystego surowca od zanieczyszczeń. Następnie poddawano procesowi prażenia z węglem drzewnym.

W epoce żelaza zyskały procesy hartownia i nawęglania. Szacuje się, że najstarsze przedmioty z żelaza pochodzą z XV i XIV wieku p.n.e. w Azji Mniejszej. Europa już w epoce brązu miała doczynienia z żelazem, które przybyło przez Półwysep Bałkański oraz Kaukaz.

Czyste żelazo jest metalem o lśniącej, srebrzystej, twardawej i trudnotopliwej strukturze ulegający procesowi pasywacji. W czasach prehistorycznych wyparło stopy miedzi, które cechowały się niższymi temperaturami topnienia. Mieszanina żelaza z węglem, w ilości od 0,002% do 2,1% węgla tworzy stal. Stal charakteryzuje się aż 1000 razy większą twardością niż czyste żelazo. Żelazo odgrywa ważną rolę w znaczeniu botanicznym i biologicznym.