Spawalnictwo – krótka historia

Spawalnictwo jest dziedziną życia która jest związana z historią ludzkości od zarania dziejów. Już w prehistorii opanowano metody ogniskowego zagrzewania metali poprzez zagrzewanie ich do stanu plastycznego i skuwaniu. W starożytności odkryto metody spawania ołowiu oraz lutowania cyną. Średniowiecze to natomiast okres odkrycia stali oraz jej dominacji pośród średniowiecznego zbrojenia i metalurgii. Właśnie w tym okresie spawanie ogniskowe zostało upowszechnione, oraz ubogacone o technikę lutowania metalu – co zaowocowało mnogością zastosowań jubilerskich takich jak produkcja broszek czy pierścionków.

Rewolucja nastała dopiero pod koniec XIX wieku, kiedy to do obiegu zostały wprowadzone metody spawania gazowego oraz elektrycznego. Zaczęła się ona w 1862 z ręki Fryderyka Wöhlera, który odkrył węglik wapnia znany jako karbid. 32 lata później, Henryk Maisson, Francuz, odkrył metodę w jaki sposób otrzymywać karbid w ilościach przemysłowych – mianowicie, przy pomocy pieców oporowcy, gdzie w temperaturach ponad 2 tysięcy stopni mieszanka wapna z węglem była prażona po zmieleniu.

Kolejnym krokiem było wynalezienie we Francji w 1897 roku przez Claude’a i Hesse’a sposobu na rozpuszczenie acetylenu w acetonie, tym samym umożliwiając przechowywanie acetylenu. W 1901, Charles Picard, przy użyciu metody otrzymywania tlenu poprzez skraplanie i destylację powietrza, opracował pierwszy spawalniczy palnik acetylenowo-tlenowy, po trzech latach modyfikując go do palnika do cięcia stali za pomocą strumienia czystego tlenu.

Równolegle powstawała także inna metoda spawania – mianowicie, spawanie termiczne – które zachodziło przy pomocy redukowania tlenków żelaza przez aluminium. Prym przejęło jednak spawanie acetylenowe, które po 1910 roku zostało zaadaptowane do spawania metali przemysłowych na szeroką skalę.

Godna odnotowania jest historia branży spawalniczej w Polsce. Otóż już w roku 1882, polski inżynier Stanisław Olszewski we współpracy z Rosjaninem, Mikołajem Benardosem, opracowali metodę spawania za pomocą łuku elektrycznego. Metodę, która została następnie udoskonalona przez Sławianowa, który wprowadził elektrody węglowe oraz topliwą elektrodę metalową. Patent elektrod metalowych powlekanych topnikiem został zgłoszony w 1908 roku przez Kiellberga. Kolejny postęp dokonał się w 1924 roku, gdzie w Stanach Zjednoczonych wynaleziono spawanie metodą atomową. Następnie miały miejsce wynalezienia kolejnych metod spalania, takich jak spawanie automatyczne łukiem krytym, pod osłoną gazów ochronnych, dyfuzyjne, elektronowe, plazmowe czy w końcu spawanie laserowe.

W samej Polsce jednak sprawanie łukowe miało swój początek dopiero po I Wojnie Światowej, przy budowie wagonów i budynków. W 1922 miało miejsce powoałnie Sekcji Spawalniczej wewnątrz Stowarzyszenia Rozwoju Spawalnictwa i Cięcia Metali oraz produkcja tematycznego czasopisma. Już przed II Wojną Światową miał zostać powołany Instytut Spawalnictwa, jednak powstał on dopiero w 1945 roku w Gliwicach i działa po dziś dzień, zaś edukacja spawalnicza jest nieustannie rozszerzana na politechniki i specjalne szkoły dla spawaczy.